Ένας βασικός (και ίσως ο βασικότερος) παράγοντας που υπαγορεύει την επιλογή της σχολής που θα κάνει κάποιος που θέλει να ασκηθεί στο Αϊκίντο σήμερα είναι αυτός της άνεσης. Καθώς το Αϊκίντο (όπως και όλες οι πολεμικές τέχνες) απαιτεί πολύχρονη αφοσίωση για τη σωστή μελέτη του, ο χρόνος που ξοδεύει ο ασκούμενος πηγαίνοντας και επιστρέφοντας από τη σχολή αποτελεί σημαντικό σημείο που πολλές φορές υπαγορεύει και την επιλογή της σχολής. Όταν κάνεις κάτι τρεις και τέσσερις φορές την εβδομάδα, ο επιπλέον χρόνος που πρέπει να ξοδέψεις στη διαδρομή προς και από τη σχολή γίνεται σημαντικός. Ακόμα και αν βραχυπρόθεσμα μπορεί κανείς να επιλέξει να πάει σε μία σχολή που του αρέσει περισσότερο ή είναι κάποιος φίλος ή γνωστός με τον οποίο μπορούν να προπονηθούν, με την πάροδο του καιρού η τριβή που προκαλεί η επιπλέον απόσταση, είτε από πλευράς χρόνου είτε από πλευράς εξόδων μετακίνησης, τελικά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την επιλογή της σχολής.
Τις περισσότερες φορές διαφορετική σχολή σημαίνει και διαφορετικό στυλ εκπαίδευσης. Είναι συχνό το φαινόμενο κάποιος ασκούμενος στο Αϊκίντο να καταλήγει να προπονείται σε σχολή με διαφορετικό στυλ Αϊκίντο από αυτό που έμαθε αρχικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται, για παράδειγμα, στο ότι ο/η ασκούμενος/η μετακόμισε ή άλλαξε χώρο εργασίας οπότε αλλάξανε και οι διαδρομές που ακολουθεί καθημερινά. Τα περισσότερα στυλ Αϊκίντο έχουν αρκετά παρόμοια χαρακτηριστικά και κατά βάση την ίδια ορολογία, οπότε το να ασκηθεί κανείς σε διαφορετικό στυλ δε σημαίνει ότι ξεκινάει από την αρχή.
Εκεί που διαφέρουν τα στυλ είναι στα σημεία που δίνουν έμφαση, όπως η καλή βάση - δηλαδή το σωστό πάτημα, η ρευστή τεχνική, η ρεαλιστική εφαρμογή της τεχνικής, τα όπλα και άλλα. Οι διαφορές οφείλονται στο γεγονός ότι το Αϊκίντο διαδόθηκε στη Δύση από διάφορους δασκάλους και ο κάθε δάσκαλος είχε τη δική του αντίληψη όσων είχε μάθει από τον Μοριχέι Ουεσίμπα, τον δημιουργό του Αϊκίντο. Δεν έχει πολύ νόημα να αναλύσουμε τα διαφορετικά στυλ, γιατί καλό θα ήταν να μην κάνουμε γενικεύσεις που μπορεί να είναι άστοχες ή να περάσει η αντίληψη ότι το ένα στυλ είναι καλύτερο από τα άλλα, γεγονός που δύσκολα τεκμηριώνεται. Τα διαφορετικά σημεία που δίνει έμφαση το κάθε στυλ αποτελούν όλα μέρος του Αϊκίντο και δεν μπορεί να πει κανείς εύκολα ότι το ένα σημείο είναι πιο σημαντικό από το άλλο, γιατί όλα παίζουν το ρόλο τους.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η επιλογή του στυλ είναι θέμα χαρακτήρα - δηλαδή ότι ο καθένας επιλέγει (εφόσον έχει τη δυνατότητα επιλογής, φυσικά) ένα στυλ που ταιριάζει στο χαρακτήρα και στην ιδιοσυγκρασία του. Αυτό είναι εν μέρει αληθές, καθώς όντως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι οι ίδιοι και φυσικά δεν πρόκειται να εκτελέσουν μία τεχνική με τον ίδιο τρόπο ή να τους αρέσει κάθε στυλ το ίδιο. Από την άλλη, η προσέγγιση αυτή ενέχει και μία παγίδα: Το ότι ένα στυλ μας βολεύει ή μας αρέσει περισσότερο μπορεί εύκολα να μας οδηγήσει στο να παραλείψουμε τη μελέτη των χαρακτηριστικών του Αϊκίντο που δε μας αρέσουν ή δε μας βολεύουν. Επειδή το προσωπικό στυλ του καθενός είναι άμεσα και άρρηκτα συνδεδεμένο με το χαρακτήρα του, αυτό σημαίνει κατ' επέκταση ότι αποφεύγουμε να έρθουμε αντιμέτωποι και να βελτιώσουμε τα σημεία του χαρακτήρα μας που χρειάζονται βελτίωση. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, οδηγεί σε προσωπικά αδιέξοδα και στασιμότητα, καθώς εμποδίζει την πρόοδό μας και την ολοκληρωμένη ωρίμανση ως άνθρωποι.
Προσωπικά πιστεύω ότι ο έμπειρος Αϊκιντόκα δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται τόσο πολύ από ένα στυλ αλλά από επιλογές - ο τρόπος με τον οποίο επιλέγει να εκτελέσει μία τεχνική δεν πρέπει να υπαγορεύεται από το στυλ που έχει μάθει αλλά από τον ίδιο, ανάλογα με την πτυχή της τεχνικής που επιθυμεί να μελετήσει κάθε φορά. Όπως ακριβώς ένας επαγγελματίας μουσικός έχει τη γνώση και την ικανότητα να παίξει οποιοδήποτε στυλ μουσικής του ζητηθεί ή επιθυμεί (ανεξαρτήτως αν επιλέγει κάποιο συγκεκριμένο όταν θέλει να παίξει για τον εαυτό του), έτσι και ένας ολοκληρωμένος Αϊκιντόκα πρέπει να μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά και να εκτελέσει τις τεχνικές με διαφορετικούς τρόπους, μελετώντας κάθε πτυχή της τεχνικής. Αυτό στην πράξη μεταφράζεται στη μελέτη των τεχνικών με πολλούς διαφορετικούς τρόπους: στατικά, με ροή, γρήγορα, αργά, με δυνατή επίθεση, με επίθεση με όπλο.
Για εμένα τα χαρακτηριστικά του κάθε στυλ αποτελούν ταυτόχρονα και τις αδυναμίες τους, καθώς κατά κανόνα συνεπάγονται μεγαλύτερη βαρύτητα σε μία πτυχή της τέχνης και μικρότερη σε άλλες, με αποτέλεσμα οι μαθητές να χαρακτηρίζονται από ελλείψεις.
Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη αποδοχής των περισσοτέρων εκπαιδευτών και μαθητών όσον αφορά στυλ διαφορετικών από τα δικά τους. Αντίθετα, ο εκπαιδευτής και ο ασκούμενος πρέπει να επιδιώκουν τις ευκαιρίες να προπονήσουν και να προπονηθούν με ανθρώπους από διαφορετικά στυλ, γιατί έτσι οι ορίζοντές τους διευρύνονται ραγδαία, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με κάτι που είναι καινούργιο και διαφορετικό από αυτούς. Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα να αναγκαστούν να βγουν έξω από την περιοχή που νιώθουν άνετα (το λεγόμενο comfort zone) και έχουν κατασταλάξει και να εξερευνήσουν νέες πτυχές της τέχνης και του εαυτού τους.
Σκοπός όλων των πολεμικών τεχνών είναι η αυτογνωσία και προσωπική πρόοδος μέσα από την συνεχή προπόνηση και εξάσκηση. Για να τον επιτύχει κανείς αυτόν το σκοπό, πρέπει να είναι διατεθειμένος να εξερευνήσει βαθιά τον εαυτό του, ακόμα και εκείνα τα απόμακρα σημεία που μαζεύουν σκόνη επειδή δεν τα επισκεπτόμαστε συχνά.
Η προπόνηση σε διαφορετικά στυλ μας βοηθάει να επιτύχουμε ακριβώς αυτό.
Με Πολεμικούς Χαιρετισμούς,
Άγγελος Σκέμπρης